Türkiye, on yıl içinde jeneratör üssü olacak!
1- Türkiye İş Makinaları Distribütörleri ve İmalatçıları Birliği olarak, jeneratör sektörünün şu anki durumu hakkında neler söyleyebilirsiniz?
İmder ve İsder olarak, bünyemizde Enerji ve Güç Sistemleri Sektör Komitesini kurduk. Komitemiz içerisinde jeneratör sektöründe önemli yere sahip olan firmalar yer almaktalar. Bu firmalardan kısaca bahsedecek olursak; Borusan, Çukurova Jeneratör, Enka, Temsa, Wacker-Nielson, Das Oto, jeneratör üretimi ve distribütörlüğünü gerçekleştirmekteler. Bununla beraber aynı komitede, Mutlu Akü, İnci Akü, Tunçbilek yer almaktadır. Türkiye jeneratör pazarı yaklaşık 400 milyon dolarlık büyüklüğüyle, bulunduğu coğrafyada önemli bir potansiyele sahip. Sektörde belli başlı 14-15 firma bulunmakta ve bu firmalar hali hazırda sektörün %95’ine hakim konumdalar. Jeneratör sektörü şüphesiz ki, kesintisiz enerjinin garantörü konumunda. Dolayısıyla firmalar talep ve ihtiyaçlar doğrultusunda hareket ederek, ürün yelpazelerini bu koşullar doğrultusunda şekillendiriyorlar. Örneğin günümüzde talepler çevreci yönüyle ortaya çıkarken, firmalar pazardaki değişimleri ürünlerine yansıtmaya devam ediyorlar. Yelpazelerime emisyon değerlerini azaltan ve sessizlik unsurunu gözeten ürünler ekliyorlar. Bu tür ürünlerin imalatına ağırlık veren firmalar, iç pazarın yanı sıra çevre ülkelere yönelik satışlarını da her yıl arttırıyorlar. Stratejik planları doğrultusunda farklı illerde bölge müdürlükleri kuruyor, Türkiye geneline yayılıyorlar. Pazara bakıldığı vakit görülen; tüm üretici firmaların odak noktası; kojenerasyon (ısıtma-elektrik) ve tijenerasyon (soğutma-elektrik) sistemlerini, emisyonu düşüren çevreci ve sessiz ürünlere adapte ederek, enerji verimliliğini arttırmak.
2- Türkiye İş Makinaları Distribütörleri ve İmalatçıları Birliği olarak, jeneratör sektörünün şu anki durumu hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Jeneratör sektörünün, sektörün konumunu, sorunlarını, uyması gereken yasal uygulamaları, uluslararası pazardaki yerini belirten bir dernek altında toplanması ve belirli bir yol haritasında ilerlemesi gerekiyor. Sektörün hakimi olan firmaları bünyemizde bulundurmamıza rağmen, daha orta ölçekli firmalar ile sektörel analiz ve strateji planlarının oluşturulması elzem. Bugün Türkiye’ye, dünyanın tüm büyük firmaları, ülkenin içinde bulunduğu gelişme ve yatırım imkânları sebebiyle gözlerini dikmiş durumdalar. Birçok yabancı ve büyük üretici firma, Türkiye hakkında bölgesel araştırmalar yapıyorlar. Bu koşullarda, pazarın daha da büyümesi ve çıta yükseltmesi için öncelikle; firmaların ab mevzuat ve standartlarında, talebe karşılık verecek konuma gelmek için tüm sektör hakkında bilgiye anında ulaşabilmelerini sağlayacak bir çatı altında toplanmaları gerekiyor. Bu da ancak dernek çatısı altında oluşan sektörel komiteler ile gerçekleşiyor. Birçok firma aynı anda aynı bilgiye ulaşabiliyor, gelecek stratejisi oluşturabiliyorlar. Resmi mevzuatlar, kanunlar, tüzüklerden haberdar olabiliyor, ihtiyaç ve talepleri tespit edebiliyor ve uluslararası bazda da rekabet edebilme adına veriler elde edebiliyorlar. Ülke ihtiyacını en iyi şekilde karşılama ve ekonomide de ivme kazandırmak adına, jeneratör sektörünün en büyük amacı, yerel üretim ve daha sonra ihracatta çığır açmaktır. 2012 yılında 20 firmanın katıldığı bir sektör komitesi toplantısı gerçekleştirdik. Burada yerel ve uluslararası gidişat üzerine haberdar olan firmalar, talepleri karşılama adına bilgi alışverişinde buldular. Bu tür toplantılar yapılmalı ve ortak bir paydada, ülke ihracatını geliştirecek hedefler belirlenmelidir. Türkiye, yerel üretim ve standart denetlemeleri ile tamamen yerel üretimin gerçekleştiği ve jeneratör sektöründe ihracatta çığır açan bir ülke olabilir.
3- Sizce sektörde üreticinin en büyük sıkıntısı nedir ve nasıl çözümlenebilir?
Jeneratör sektöründe üreticinin önünde güçlük olarak duran en büyük sıkıntılar, düşük maliyetli rekabet ve fiyatlandırma, vergiler, Çin üretiminin fiyatı ve kalitesi ile yarattığı haksız rekabet, istatiksel veri eksikliği, yüksek işletme maliyetleri ve yönetmeliklerde yer alan bazı hususlar ile kalifiye eleman ve sektörel strateji, planı ve politikalarının son yıllara kadar yetersiz oluşu. Örneğin Türkiye’de yeterince motor üreticisi bulunmadığı için, Türkiye jeneratör tedarikleri yabancı motor tedarikçilerine bağımlı bulunuyor. Motor ithalat verileri, tedarikçilerin hangi ülkelerden motor ithal ettiğini tespit etmekte ve motor tedarikine Avrupa ve ABD orijinli OEM’lerin (orijinal ekipman üreticiler) hakim bulunduğu gözükmekte. Daha düşük güç bantları için ise Türkiye pazarında Uzakdoğu ürünlerini görüyoruz. Sektördeki sorunların giderilmesi için gerekli olan öncelikli olarak ihtiyaç alanlarının belirlenip, bu alanlarda üretimin gerçekleşmesi ve bu süreçte üreticilerin devlet desteği almaları hususunda her türlü kolaylığın sağlanması. Akabinde ise, süreç tamamlandığında denetimin yapılması ve standartlardan ödün verilmemesi zorunluluğu getirilmelidir.
4-2023 hedefleri göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye jeneratör pazarında uluslararası rekabet bakımından nasıl bir ivme kazanacak?
Türkiye hem bulunduğu coğrafi konum, hem sektörel talep ve ihtiyaçlar ve bunları karşılama gücü ile hayli parlak bir tablo çiziyor. 2023 hedefleri doğrultusunda sektörün yerel üretimde ivme kazanmak bir yana, bilhassa ihracatta bir üs konumuna gelmesi sadece bir öngörü. Şartlar ele alındığında, sektör, bu öngörünün kat be kat üstüne de çıkabilir. Şöyle ki, öncelikle; kentsel dönüşüm yatırımları ile kesintisiz enerjinin garantörü konumundaki jeneratör sektöründe artık yerel üretim yapmanın da ötesinde firmalar, ürün çeşitliliğine de yönelmiş durumdalar. Bugün sektörün 300 milyon dolarlık bir hacmi söz konusu. Bu durumun yanı sıra, çevre ülkelerdeki gelişmeler de Türk jeneratör pazarını büyütüyor ve Türkiye’yi bu konuda bölgesel güç haline getiriyor. Örneğin, yapılan araştırmalar sonucu görüyoruz ki; elverişsiz çöl koşulları nedeniyle Katar, Umman, Birleşik Arap Emirlikleri ve Kuveyt gibi körfez ülkelerinde, önümüzdeki dönemde dizel jeneratör ihtiyacı önemli ölçüde artacak. Ortadoğu, Afrika ve Orta Asya Cumhuriyetleri’ne coğrafi yakınlığı nedeniyle, ihracatımız önemli bir faktör olarak öne çıkıyor. 2023 yılında, 500 milyar doların üzerinde ihracata imza atmaya hazırlanan Türkiye’nin yolu açık. Dünyada sektörün 2015-2018 yılları arasında iki kat büyüyeceği, Türkiye pazarında da buna bağlı olarak büyümenin beklenenin ötesinde olacağı tahmin ediliyor. Türkiye jeneratör pazarı, canlılığını koruyacağı tahmin edilen coğrafyada önümüzdeki 10 yıl içinde elverişli bir üretim üssü olmaya hazırlanıyor.
5- Teknoloji ilerledikçe, jeneratörlerin kullanım alanı ve ürün yelpazesi de genişledi. Ancak toplumdaki jeneratör algısı, halen geçmiş deneyimlerden besleniyor. Bu bağlamda, halkı ürün hakkında daha da bilinçlendirmek adına gerçekleştirdiğiniz bir çalışma var mı?
Son dönemde yeni sistemler üzerine yoğunlaşan jeneratör şirketleri, AB direktiflerine uygun çevreci, sessiz ve enerji verimliliği sağlayan ürünler geliştirirken, kojenerasyon ve tijenerasyon sistemlerini ürünlerine adapte etmelerine olanak sunan yol haritası izliyorlar. Hem ısı, hem de elektrik ihtiyacının bir arada sunulacağı sistemler geliştiriliyor. Derneğimize üye olacak yeni firmalar ile daha kapsamlı oluşturulacak bir yol haritası ile yazılı ve görsel basın yoluyla yapılan duyurularla, tüketici bilinçlendirilecektir. Son dönem gelişmeleri ve değişikliklerini konu alan ve sektörel analizin bir anlamda canlı olarak gerçekleştirileceği bir sektörel komite toplantımız gerçekleşecek. Bu toplantıda, görüşler ve analizler değerlendirilip, ekonomi yazarları üzerinden halkla paylaşılacak. Tüketici, hem sektörün gidişatı, hem ekonomik kalkınma, hem de ürün yelpazesi alanlarında daha çok bilgilenecek ve bu doğrultuda kararlar verebilecek. Dolaylı olarak gözükse de, tüketici bilinçli tercihler ile aslında ekonomiye doğrudan katkıda bulunmuş olacak. Dolayısıyla, derneğimize destek sunacak olan yeni üyelere, sektörü tanıtacak olan medya ve basın mensuplarına ve halkı daha kapsamlı analizlerle bilinçlendirecek olan ekonomi yazarlarına büyük görev düşüyor. Dernek olarak da her biri ile işbirliğimiz sürüyor.
Kaynak: Sabah Gazetesi
